Veelgestelde vragen over Changing Places Toilet

Idealiter is een ruimte of gebouwtje nodig van minimaal 12 m² (3x4). 

• De netto binnenmaat bedraagt 12 m², waarbij een binnenmaat van 3000 x 4000 mm uitgangspunt en de standaardplattegrond vormt. Voorwaarde is dat de ruimte rechthoekig is. Dit vanwege de aanwezigheid van een XY-tillift die allen gemonteerd kan worden in een rechthoekige plattegrond. 

• De benodigde vrije hoogte (plafondhoogte) is 2600 mm.   

• De smalste binnenmaat waarbij nog een bruikbaar Changing Places Toilet kan worden gerealiseerd is 2600 mm. De bijbehorende lengte komt dan rond de 6 meter (afhankelijk van fabricaat en type toestellen), waardoor het benodigde aantal m² aanzienlijk hoger wordt.  

• Wanneer het om een losstaand gebouwtje in de buitenlucht gaat, is een voorruimte van circa 5 m² wenselijk (breedtemaat 2,6m x 2 meter) als een soort voorportaal. Dit is praktisch in verband met weersomstandigheden en bijvoorbeeld vandalismebestendigheid.  

De toegang dient te bestaan uit een naar buiten draaiende deur met een vrije doorgang van minimaal 850 mm breed en 2100 mm hoog. Deze deur hoeft niet te worden voorzien van een deurautomaat of extra toegankelijke bedieningsruimte, omdat de assistent (zonder handicap) de deur eenvoudig voor de rolstoelgebruiker kan openen en sluiten.  

Een automatische deur is te overwegen als optie; het is een aangename extra voorziening die het bezoek vergemakkelijkt voor gebruikers.  

Optioneel kan de ruimte worden voorzien van dubbele toegangsdeuren, waarbij de eerst te openen deurvleugel normaal 850 mm vrije doorgang biedt geschikt voor rolstoelen en standaard toiletgebruik. Wanneer de tweede deurvleugel ook wordt geopend ontstaat een vrije doorgang van 1100 mm waardoor zelfs mensen in ziekenhuisbedden van het Changing Places Toilet gebruik zouden kunnen maken.  

Een tillift, een in hoogte verstelbare aankleedtafel en wastafel plus toilet en een brede deuropening. Deze komen boven op de standaardvoorzieningen van een (mindervaliden)toilet.  

Nadere specificaties:  

• Verlengde toiletpot (met beugels zoals gebruikelijk bij mindervalidentoilet). 

• Aankleedtafel (elektrisch in hoogte verstelbaar, bij voorkeur met douche-mogelijkheid inclusief waterafvoer). 

• Wastafel (standaard zoals in mindervalidentoilet, maar dankzij lift elektrisch in hoogte verstelbaar). 

• XY-Tillift (plafondlift met rails, draaglast 300 kg). 

• Afsluitbare afvalbak voor sanitair afval (incontinentiemateriaal). 

• Vrije draaicirkel in de ruimte Ø 2100 mm in de ruimte voor persoon in rolstoel met verzorger er omheen. 

• Deuropening minimaal 850 mm breed x 2100 mm hoog, met naar buiten draaiende deur. 

Dit is uit te breiden met extra voorzieningen.

Er is geen wetgeving in Nederland of in de Europese Unie die voorschrijft waaraan een toilet met liggende verschoningsvoorzieningen aan moet voldoen.  Algemeen bestaande wetgeving gericht op toegankelijkheid:   

• Mindervalidentoilet 

• VN-verdrag gehandicapten 

Het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL) stelt voor een standaard toegankelijk toilet (mindervalidentoilet ofwel MiVa-toilet) een afmeting van >= 1650 x 2200 mm verplicht. 

Partijen werken eraan om normen voor toiletten met zorg-assistentie op te nemen in het BBL, of en wanneer dit effectief zal worden is onbekend. Overige standaard voorzieningen voor een MiVa-toilet zijn: 

• Opklapbare steunbeugels waarvan één met toiletrolhouder  

• Verticale steunbeugel  

• Alarmtrekkoord  

• Alarmresetknop  

• Spiegel 

Voor meer informatie over toegankelijk bouwen, zie de Integrale Toegankelijkheid-standaard. 

Deze voorzieningen maken het gebruik optimaal voor brede doelgroep:    

• Aankleedtafel met douche: een zogenoemde douchestretcher is een aankleedtafel met douche. Een douchekraan aan de muur met afneembare douchegreep met slag en haak, in de aankleedtafel is waterafvoer geïntegreerde + afvoerput in de vloer (op afschot). 

• Brede papierdispenser voor gebruik op de verschoontafel  

• Plankje voor stomamateriaal  

• Privacy-scherm (verrijdbaar) of privacy-gordijn  

• Kledinghaken aan wand  

• Handdroger/dispenser papieren handdoekjes 

Nee, de toiletpot hoeft niet in hoogte verstelbaar te zijn.  Daarvoor is de XY-tillift bedoeld. De zorg-assistent kan met behulp van de XY-tillift de gebruiker in de zogenaamde tiljuk of sling optillen en helpen verplaatsen in de ruimte.

Ja, dit is noodzakelijk, zodat zowel de rolstoelgebruiker als de zorg-assistent de wastafel op een voor hen beide comfortabele hoogte kunnen gebruiken.  

Dit is zeer wenselijk. Voor de assistent of zorgverlener maakt het de verzorging op gewenste hoogte veel gemakkelijker. In combinatie met de XY-tillift is het voor beide personen veel comfortabeler als bij het uitvoeren van de transfer van de rolstoel naar de aankleedtafel deze in hoogte verstelbaar is. 

Er zijn veel leveranciers en fabrikanten, en er zijn zeer veel varianten van producten mogelijk om uit te kiezen. Bovendien fluctueren de marktprijzen uiteraard. 

• Kale kosten voor een XY-tillift, WC, wastafellift, aankleedtafel op lift circa  
  € 20.000.  

• Naar schatting zijn de totaalkosten voor realisatie € 50.000 à  
  € 150.000. Afhankelijk van de totaal benodigde verbouwing en de gekozen voorzieningen.  

LET OP: genoemde bedragen dienen enkel ter indicatie. 

De keuze is reuze! Er zijn vele fabricaten en variaties leverbaar. Een lijstje van gerenommeerde leveranciers (willekeurige volgorde):  

• Domicare 

• Guldmann 

• Human Care 

• Pressalit 

• Tiltechniek 

• Tillift  

• TR Care  

En vele andere.

Door een beweegbare rail met trolleys haaks onder twee vaste rails te plaatsen, ontstaat een zogenaamd XY-tilsysteem waarmee de lift een groot oppervlak kan bereiken. Bij toepassing van een XY-tilsysteem hoeft daarom nauwelijks rekening te worden gehouden met de inrichting.  
 
Voordelen van een X-Y-systeem: 

• Je bent niet gebonden aan vaste routes of begin- en eindpunten.  

• Het systeem is ideaal voor ruimtes waarin meerdere tillocaties nodig zijn, zoals in een badkamer, slaapkamer of revalidatieruimte.  

• Het systeem maakt transfers in alle richtingen mogelijk, zonder obstakels.  

De XY-tillift is bevestigd aan het plafond of aan de zijwanden en kan de gehele ruimte bestrijken dankzij plafondrails. Het totale gewicht is circa 300 kilogram (inclusief persoon). 

Over het algemeen zijn geen staalconstructies nodig, gezien de krachten over de lengte van de rails verdeeld worden. Eenvoudige lichte Metalstud- of houtskeletbouwwanden zijn daarmee al voldoende. Ook wanden uit gipsblokken e.d. hebben veelal voldoende draagvermogen. 

• Bij wand- of plafondmontage moet worden gerekend met een nuttige last van circa 200 kg, exclusief de lift zelf van zo’n 100 kg. 

• De vrije hoogte dient minimaal 2600 mm te zijn, zodat de gebruiker voldoende hoog van de grond kan worden getild. 

• Eén lift, type GHZ van Guldmann kan in lagere ruimten worden toegepast (vrije hoogte >=2300mm). 

• Een XY-tillift kan ook in de hoeken van de ruimte op 4 poten worden gemonteerd, waardoor het beschikbare draagvermogen van wand of plafond niet meer relevant is. 

LET OP: Bijna maandelijks komt een nieuw type XY-tillift op de markt. Per locatie zal moeten worden gekozen uit de op dat moment geschikte en leverbare modellen. 

Een fixed lift heeft éen enkele rail, maar een XY-lift met een dubbele rail heeft de voorkeur.   

• Er zijn typen waarbij de eerste twee rails in het plafond zijn geïntegreerd, terwijl de rail haaks daarop veel dunner is en kort op het plafond zit. Hierdoor kan bij een plafondhoogte van 2600 mm al aan de vereiste vrije hoogte boven de haak kan worden voldaan.  

• Er zijn ook XY-liften waarbij de twee rails langs de wand in hetzelfde vlak liggen als de rails ertussen, waardoor de vrije hoogte efficiënter wordt benut. 

Bij voorkeur minimaal 2600 millimeter. Tot de ‘vrije hoogte’ rekenen we de afstand van de vloer tot aan de onderkant van het laagste deel van het plafond. In de basis geldt dat 2400 mm vanaf het plafond de minimaal benodigde vrije hoogte is.

Een tiljuk, ook wel juk of tilder genoemd, hangt onderaan de haak van een tillift. Aan dit juk wordt de tilband of sling bevestigd die een persoon ondersteunt tijdens het verplaatsen. In landen als Engeland of de USA is één universele sling in gebruik, en ook in Nederland wordt deze standaardversie steeds vaker gebruikt. Een gebruiker heeft zijn of haar eigen tilband en neemt die mee naar de toiletruimte.  

Het zogeheten tweepuntsjuk is voorzien van twee haken waaraan de lussen van een tilband kunnen worden gehangen. Dit is de meest voorkomende bevestiging in ons land. Leveranciers kunnen hier nadere toelichting op geven.  

Een transfer is het maken van een overgang van bijvoorbeeld rolstoel naar bed, aankleedtafel, stoel of toilet (en weer terug).